مطالعه ژئوشیمی رسوبات آبراهه ای اندیس های طلای جنوب غرب سقز، استان کردستان

محدوده مورد مطالعه در 10 کیلومتری جنوب غربی شهرستان سقز بین مختصات 46?, 00?, 00? تا 46?, 18?, 00? طول جغرافیایی و 36?, 00?, 00? تا 36?, 16?, 00? عرض جغرافیایی و در منطقه ای کوهستانی قرار دارد. به لحاظ تقسیم بندی زون های ساختاری ایران محدوده مورد مطالعه در بخش شمال غربی زون سنندج- سیرجان واقع شده است و از نظر زون فلززایی نیز در محور کانه زائی سقز- سردشت قرار دارد، که این محور دارای 7 پهنه برشی طلادار است و 4 محدوده آن شامل قلقله، کرویان، قبغلوجه و حمزه-قرنین در منطقه جنوب غرب سقز واقع شده است. هدف از این مطالعه، بررسی ژئوشیمیایی رسوبات آبراهه ای در منطقه جنوب غرب سقز برای ترسیم نقشه های بی هنجاری و امیدبخش نهایی طلا و عناصر ردیاب می باشد. واحدهای زمین شناسی تشکیل دهنده پهنه های برشی منطقه شامل دگرگونه های پرکامبرین، فیلیت با میان لایه های آهکی، آهک های دگرگون شده و کریستالیزه، متاولکانیک های فلسیک و مافیک، سریسیت- شیست، کلریت- شیست، گرانیت میلونیتی و رسوبات کواترنری می باشند که به شدت دگرریخته شده و دگرگونی در حد رخساره شیست سبز را تحمل کرده اند. کانه زائی در پهنه های برشی محدوده در داخل متاولکانیک های فلسیک، مافیک و سریسیت- شیست رخ داده است. جهت مطالعات پتروگرافی و کانی شناسی تعداد 11 مقطع نازک- صیقلی گرفته شد و همچنین 10 نمونه برای آنالیز xrd به آزمایشگاه فیزیک دانشگاه ارومیه ارسال گردید. بر اساس مطالعات پتروگرافی و کانی شناسی عمده کانی های تشکیل دهنده واحدهای سنگی پهنه های برشی طلادار شامل کوارتز، فلدسپار، کلریت، سریسیت، موسکوویت، آمفیبول، اپیدوت، زوئیزیت، کلسیت و کانی های کدر می باشند. عمده بافت های مشاهده شده شامل بافت مورتار، بافت چشمی(strain caps)، سایه فشاری و بافت روبانی کوارتز، بافت گرانولار، بافت لپیدوبلاستیک، موزائیکی و تعدد سایز در بلورهای کوارتز، بافت غربالی در پلاژیوکلاز، بافت جریانی می باشد. وجود بافتها و کانی های ذکر شده و همچنین ساختارهای میلونیتی در نمونه های دستی و تشخیص جهت برگوارگی های نافذ میلونیتی حاصل از دگرشکلی در زیر میکروسکوپ دلالت از وجود پهنه های برشی با پتانسیل طلا در واحدهای سنگی منطقه می باشد. وجود رگه، رگچه-های ثانویه سیلیسی و سولفیدی همروند با برگوارگی نیز دال بر همزمان بودن دگرشکلی شکل پذیر با کانه زائی در محدوده مطالعاتی می باشد و وجود میکروترکهای ایجاد شده در بلورهای پلاژیوکلاز نیز دال بر مرحله دگرشکلی شکنای بعدی در محدوده است. با توجه به مطالعات صحرایی و میکروسکوپی دگرسانی های موجود در منطقه جنوب غرب سقز شامل دگرسانی سریسیتی، کلریتی، سوسوریتی، سیلیسی، سولفیدی و کربناتی می باشد. دگرسانی های سیلیسی و سولفیدی شدیدتر در بخش درونی زون های برشی و پرشدگی فضاهای خالی و میکروترکهای حاصل از دگرشکلی شکل پذیر و شکنای بعدی دال بر ارتباط دگرشکلی و دگرسانی در محدوده موردمطالعه می باشد. در ادامه کار، با برداشت نمونه های ژئوشیمیایی از رسوبات آبراهه-ای(351 نمونه، نمونه ها در آزمایشگاهی در چین برای 22 عنصر به روش icp-oes مورد آنالیز قرار گرفتند) و نمونه برداری از مناطق آنومالی دار جهت بررسی رفتار و همبستگی عناصر اصلی، جزئی و نادر خاکی(10 نمونه، نمونه ها در آزمایشگاه acme کانادا برای 44 عنصر به روش icp-oes برای اکسیدها و icp-ms برای عناصر جزئی و نادرخاکی مورد آنالیز قرار گرفتند) ادامه پیدا کرد. بررسی های ژئوشیمیایی نشان می دهد که همبستگی منفی و خوب سیلیسیم با دیگر عناصر اصلی و همبستگی منفی و خوب سدیم و کلسیم با پتاسیم دال بر منشا آواری بودن سیلیس و کلسیت و عدم نقش آنها در حمل دیگر عناصر می باشد، همچنین مقایسه میانگین دیگر عناصر اصلی رسوبات محدوده جنوب-غرب سقز با ucc نشان می دهد که: اکسیدهای mn, p, ti, fe غنی شده و اکسیدهای k, na, mg, ca, si, al تهی شده اند و این منعکس کننده ی بلوغ فرآیندهای هوازدگی شیمیایی در محدوده مطالعاتی است. همبستگی مثبت و بسیار خوب بین zr با برخی از عناصر جزئی و y, hf دال بر کنترل تمرکز این عناصر توسط کانی زیرکن در رسوبات می باشد. همبستگی مثبت برخی عناصر جزئی با منگنز و آهن دلالت بر جذب این عناصر توسط اکسیدها و هیدروکسیدهای آهن است. نمودار نرمالیزه شده عناصر نادر خاکی نسبت به کندریت نشان می دهد که lrees نسبت به hrees دارای غنی شدگی می باشند و eu نیز دارای آنومالی منفی بوده است که این به دلیل مقادیر پایین کانی های فلدسپاری و یا تخریب شدن آنها در رسوبات آبراهه ای می باشد. مقایسه میانگین عناصر جزئی و نادرخاکی با ucc نشان می دهد که اکثر عناصر جزئی(hfseها) و عناصر نادر خاکی غنی شده اند و عناصر lilها تهی شده اند که نشان دهنده قابلیت حل نسبی این عناصر و بلوغ فرآیندهای هوازدگی در محدوده جنوب غرب سقز است.